با تحولاتی که پس از چهل سال استقامت و پایداری انقلاب اسلامی در عرصه های ملی و فراملی روی داده است و با ورود به گام دوم این انقلاب مبارک، به نظر می رسد الگوهای سنتی رهبری در سازمانها، پاسخگوی همه نیازهای انقلاب اسلامی نیست و بیش از هر زمان، نیاز به سبکهای رهبری بومی و موثر احساس می شود. یکی از اشکال رهبری که به رابطه قلبی بین رهبر و پیروان توجه دارد و رهبر را در کنار خدمتگزاری به اهداف سازمان، خدمتگزار پیروان خود می داند، رهبری خدمتگزار است. سبک رهبری سردار شهید قاسم سلیمانی به عنوان مصداقی متعالی از رهبری خدمتگزار، سبکی بومی و موثر است که موفقیت های شگرف ازجمله نابودی داعش را پدید آورد، بعد از شهادت ایشان و روشن ترشدن ابعاد گسترده تری از شخصیت و ماموریت وی، سبک رهبری ایشان به عنوان سبکی متناسب با ذات انقلاب اسلامی، بیشتر مورد توجه قرار گرفت. این پژوهش با هدف ترسیم مولفه های سبک رهبری این فرمانده، به بررسی کتابخانه ای در زندگینامه، سخنرانیها، یادداشتها و وصیتنامه شهید می پردازد، آن گاه با بهره گیری از راهبرد تحلیل مضمون، به 248 مضمون پایه، 21 مضمون سازماندهنده و 10 مضمون فراگیر دست یافت. این مضمونها شامل «مهرورزی با مردم»، «تکلیف گرایی»، «تخلق به ارزشهای الهی»، «تمرکز بر ماموریت»، «معنویت فردی»، «شخصیت با صلابت»، «پرورش کارکنان»، «داشتن آرمان متعالی»، «اخلاص در عمل» و «بصیرت زیاد» به عنوان مولفه های سبک متعالی رهبری خدمتگزار شهید قاسم سلیمانی است.

محققان حوزه مدیریت و رهبری، مهم ترین مهارت رهبری را قدرت نفوذ آن بر افراد و توان همراه سازی آنان در جهت تحقق اهداف می دانند. شهید قاسم سلیمانی نیز با اتکا به همین قدرت نفوذ اجتماعی توانست در سطح عمومی به محبوب ترین شخصیت سیاسی، نظامی کشور و در سطح بین الملل نیز به محور وحدت و نقطه ثقل تمامی جریان های جبهه مقاومت تبدیل شود و معادلات منطقه ای را به نفع جریان مقاومت تغییر دهد؛ لذا از این دیدگاه می توان نفوذ اجتماعی را یکی از مؤلفه های رهبری در مکتب سردار شهید قاسم سلیمانی موردمطالعه قرارداد؛ بنابراین محقق در این تحقیق به دنبال این است تا مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون و با استفاده از تحلیل بیش از 12 مصاحبه و سخنرانی و اسناد مرتبط با سبک رهبری و مدیریت ایشان، ابعاد و مؤلفه های نفوذ اجتماعی را در مکتب شهید قاسم سلیمانی تشریح کند. مبتنی بر تحلیل نتایج، امکان نفوذ اجتماعی در مکتب شهید سلیمانی مبتنی بر «منابع نفوذ» است که قدرت مرجعیت اجتماعی، اعتبار و جذابیت آن را تولید می کند و تحقق نفوذ مبتنی بر «راهبردهای شش گانه نفوذ» شامل ایجاد اضطرار محرک با توسل به جنبه های الهام بخش، درک نیازها و علائق مخاطب و همراهی با آن، جلب محبت و مهرورزی، مدیریت و تصمیم گیری مشارکتی، مردم باوری و تعامل سازنده با طیف های گوناگون مردم، و رهبری پیشرو است و این فرایند نفوذ موجب «پیامدهای نفوذ» در چهار سطح شده است.

تاریخ تمدن بشر بیانگر این واقعیت است که برخی انسانها با نقش آفرینی ویژه، تاریخ ساز، و باعث شکل گیری نقاط عطف تمدنی شده اند. شهید حاج قاسم سلیمانی ازجمله این گروه انسانهای نابغه و استراتژیست است که مکتب جدیدی را با الهام از امامین انقلاب اسلامی در عرصه بین المللی پی ریزی کرده است. مکتب شهید سلیمانی نمونه عملی و تبلور واقعی سازمان آخرت گرا در مدیریت اسلامی است که از جنبه های مختلف قابل مطالعه است. ازآنجا که از دیدگاه حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی)، اخلاص مهمترین ویژگی شهید سلیمانی است، محقق این مفهوم محوری را در قالب رهبری اخلاص مدار مورد مطالعه قرار داده است. در این مقاله ابتدا در پیشینه تحقیق، مبانی نظری مشابه در ادبیات رایج مدیریت با عنوان رهبری اصیل یا خالصانه و هم چنین مبحث اخلاص در متون اسلامی مرور، و تلاش شد تا با استفاده از رویکرد تحقیق کیفی و بهره گیری از روش تحلیل مضمون، سخنرانیهای شهید سلیمانی، فرمایشات رهبر معظم انقلاب و اظهارات و دیدگاه های همرزمان شهید مورد واکاوی قرار گیرد و مبتنی بر روش شناسی علمی، جدولهایی شامل نقل قولها، مضمونهای پایه، مضمونهای سازماندهنده و مضمونهای فراگیر تنظیم شود. درنهایت مبتنی بر تحلیل مضمون و شبکه مضمونها، الگویی فرایندی مبتنی بر عوامل زمینه ساز رهبری خالصانه، مختصات رهبری اخلاص مدار و دستاوردهای این نوع رهبری طراحی و تبیین شود. در این الگو مجموعه ای از عوامل تاثیرگذار بر اخلاص شهید سلیمانی باعنوان عوامل زمینه ساز مطرح شده اند که به عنوان ورودی الگو ایفای نقش می کند؛ سپس در این الگو اجزای رهبری بر مبنای اخلاص در قالب نه مضمون فراگیر گروه بندی شده اند که هسته مرکزی آن که همانا رفتارهای خالصانه است، به عنوان مهمترین مضمون تاثیرگذار با مضمونهای دیگر در تعامل است. در پایان دستاوردهای رهبری بر مبنای اخلاص شهید سلیمانی نیز در قالب شش مضمون مورد توجه قرار گرفته است و نیز با عنایت به داده های مستخرج از سیره نظری و عملی شهید سلیمانی، مقیاس سنجش سبک رهبری اخلاص مدار طراحی گردیده است. این ابزار شامل 122 پرسش پنج مقیاسی و 49 شاخص است که در قالب ده خوشه اصلی طبقه بندی شده است.

اقدام عملی برای مقابله با ظلم، به رهبرانی آگاه و مقتدر نیازمند است. قاسم سلیمانی از چهره های موفق رهبری مقاومت در عرصه بین المللی بود و تداوم راه مقاومت، مستلزم وجود چنین افرادی است. هدف این پژوهش، تئوریزه نمودن الگوی رهبری شهید سلیمانی از فرماندهی مقاومت، تا شکل‎گیری مکتب سلیمانی بود. این پژوهش از نظر هدف، توسعه ای و از نظر شیوه اجرا، کیفی است. جامعه آماری پژوهش را دیدگاه‎های خبرگان حکمرانی درباره شهید سلیمانی از شهادت او تا اولین سالگرد آن تشکیل دادند. داده ها با تکنیک تحلیل تم بررسی و الگوی پژوهش آشکار شد. به مصداق فرمایش امام‎علی(ع)؛ «و تنها با سخنانی که خدا درباره شایستگان بر زبان های بندگان خود روان می کند می توان به شایسته بودن آنان پی برد»، و به دلیل استناد به بنیان های نظری و تجربی پذیرفته شده و تبعیت از روش علمی در نگارش، این پژوهش ادّعای روایی متون و روش بررسی را دارد. به‎علاوه، تبعیت از روش علمی، به‎انضمام روایت معقول، منطقی و باورپذیر از الگوی پژوهش، گواه پایایی پژوهش است. پژوهش نشان داد که شهید سلیمانی، به جای تلاش برای وفادار نمودن پیروان به خودش، آن ها را به آرمانِ جهانی عاری از ظلم و پایبند به ارزش های انسانی وفادار نمود؛ به جای متکی ساختن پیروان به خود، آن ها را به خودباوری ترغیب نمود؛ به جای وابسته نمودن آن ها به پاداش های بیرونی، بر انگیزه های درونی‎شان هدایت نموده و به‏عنوان رهبر، چنان مخلصانه کوشیده که پایه گذار مکتبی شده که تداوم راهش را در سه سطح فردی، ساختاری و فرهنگی، تضمین نموده است.

ترویج سبک زندگی شهدا در جهت الگوسازی برای نسل جوان یک ضرورت استراتژیک برای کشور محسوب می شود. محقق در این پژوهش درصدد است به مؤلفه های سبک زندگی سردار دلها از منظر جوانان دست یابد. روش نمونه­گیری برای پژوهش کیفی حاضر از نوع روش نمونه­گیری هدفمند و نظری است. تکنیک جمع آوری داده ها در این تحقیق مصاحبۀ نیمه ساخت یافته بوده است. در این پژوهش از 25 نفر از جوانان سنین بین 18 تا 35سال شهرستان نی ریز فارس مصاحبه گرفته شد. پساز تجزیه وتحلیلدادههایکیفی،پنجمؤلفه ایاصلی سبک زندگی و چند مقوله فرعی شناساییشد: سبک زندگی فرد محور (مهربانی، تواضع و فروتنی، ساده زیستی، شهرت گریزی، دنیا گریزی، عزّت نفس، قاطعیت، آرامش و طمأنینه)، سبک زندگی اجتماع محور (مردمی بودن، وحدت آفرینی، کمک به همنوعان)، سبک زندگی مدیریت محور (توانمندی و نبوغ نظامی، دشمن شناسی، شجاعت، مدیریت جهادی، قدرت تدبیر، مهارت ارتباطی)، سبک زندگی سیاست محور (همگرایی منطقه ای، استکبار ستیزی، فراجناحی و قدرت تحلیل و درک شرایط سیاسی، ولایت مداری)، سبک زندگی دین محور (خودسازی معنوی و خدامحوری، روحیه شهادت طلبی، تفکر عاشورایی، ارادت و تمسّک به معصومین (ع)). توجه به شاخص های سبک زندگی این شهید والامقام، می تواند جوانان را در مقابل توطئه های سوء و مخّرب بیگانگان بیمه نموده و در عین حال اصلاح رفتارهای ناپسند اجتماعی را تسریع بخشد.

خدمت و خدمت گزاری، یکی از عالی ترین مضامین مطرح شده در متون دینی و گفتار و سیره رهبـران دینـی مـا مسلمان است. به رغم بحث ها و گفتگوهای فراوانی که در این زمینه میان مدیران و رهبران جامعه ما صورت می گیرد، اما هنوز این مفهوم و مصادیق آن در قالب یک الگوی علمی و مدون ارائه نشده اسـت. حـال آنکـه حدود چهار دهه از مطرح شدن و عملیاتی شدن الگوی رهبری خدمتگزار در چندین کشور غربی مـی گـذرد. این تحقیق به منظور پر کردن این خلأ علمی در کشور و با الگو قرار دادن شهید حاج قاسم سلیمانی، بـه عنـوان یـک رهبر خدمتگزار، به بررسی اندیشه های آن شخصیت در زمینه رهبری خدمتگزار پرداخته است. این تحقیق یک پـژوهش بنیـادی از نـوع توصیفی _ اکتشافی است، برای بررسی الگو ازروش تحلیـل مضمون استفاده شده است. برای گردآوری و شناسایی مضامین مرتبط با رهبری خدمتگزار، نخست مبـانی نظری و دیدگاه های مختلف صاحب نظران غربی طی سال های اخیر بررسی شد، سپس با بررسـی و مطالعـه کامل 22جلد کتاب در رابطه با شهید حاج قاسم سلیمانی، مضمونهای مـرتبط، اسـتخراج و کدگـذاری گردیـده و فراوانـی آنهـاشمارش شده اند. به منظور تدوین الگوی جامع رهبری خدمتگزار از شهید حاج قاسم سلیمانی، نتایج تحقیق نشان میدهند این الگـو دارای سـه مضمون غالب، پانزده مضمون فراگیر، 35 مضمون سازمان دهنده و 110 مضمون اصلی و 22 مضمون فرعی است. روابط میان این مضمون ها نیز در قالب یک الگو ارائه شده انـد.

یکی از چالشهای سالهای اخیر در کشور مطرح شدن تعارض اولویت میدان بر دیپلماسی یا برعکس در تعاملات بین الملل میباشد. به عبارتی برخی مدیران دیپلماتیک کشور بر تأثیر اولویت دادن مدیران عالی کشور بر میدان و تأثیر آن بر دیپلماسی تأکید داشتند. در این مقاله سعی بر این است تا نشان داده شود که شهید سلیمانی با لحاظ کردن هر دو جنبه میدان و دیپلماسی به موفقیت های بسیار چشمگیری دست یافتند. سیره رفتاری و عملی سپهبد سلیمانی متشکل از مختصات و ویژگی های خاصی است که طبق فرمایشات رهبر انقلاب، مکتب جدیدی را در عرصه بین المللی پی ریزی کرده است. عملکرد فکری و عملی او سبب شد که معادلات جهانی را دچار چالش کند. هدف این مقاله ارائه الگوی رهبری دیپلماسی میدانی شهید حاج قاسم سلیمانی مبتنی بر درک انقلابی است که این شهید بزرگوار در روابط بین ملت ها و دولت ها به عنوان خط مشی های اصولی از خود ترسیم کرده است .این مقاله با بهره گیری از شیوه توصیفی- تحلیلی جریان هم افزایی رهبری سپهبد قاسم سلیمانی باسیاست های ملی، منطقه ای و بین المللی را بررسی می کند و از طریق روش تحلیل مضمون و با استناد از سخنرانیهای شهید سلیمانی، فرمایشات رهبر معظم انقلاب ودیدگاه های هم رزمان ایشان و سایر پژوهشگران، به ارائه الگو رهبری دیپلماسی-میدانی ایشان پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که چشم انداز انقلابی به همراه ادراک و بصیرت والای شهید سلیمانی درراه خدمتگزاری خالصانه، نشأت گرفته از هوش دیپلماسی و توانمندی ایشان و مدیریت میدانی ایشان است و میتواند الگوی رهبری بی نظیری را رقم بزند که اسطوره ساز مقاومت در اذهان جهانیان باشد.

یکی از اساسی ترین عوامل موفقیت سازمان های نظامی و امنیتی، به ویژه در بحران های، فرماندهی می باشد. شهید سلیمانی یکی از فرماندهان موفق ملی و در سطح محورمقاومت بودند که با سبک و سیره ی فرماندهی خود توانستند پیروزی های بزرگ و متعددی را نصیب محورمقاومت و ج.ا.ا نمایند. هدف اصلی این تحقیق ارائه « الگوی فرماندهی و رهبری جهادی مبتنی بر سیره شهید سلیمانی در مبارزه با داعش در عراق» است. این پژوهش از لحاظ نوع، کاربردی – توسعه ای است؛ روش انجام این تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری را صاحب نظران، خبرگان و فرماندهان محورمقاومت تشکیل دادند که دارای سوابق همکاری نزدیک و طولانی با شهیدسلیمانی و حضور در محورمقاومت بودند. برای جمع آوری و تکمیل ادبیات تحقیق و ارائه مدل مفهومی، از روش مطالعات کتابخانه ای و برای جمع آوری اطلاعات الگوی تحقیق از روش تحقیقات میدانی و مصاحبه استفاده شد. پس از جمع آوری و دسته بندی متن مصاحبه ها از طریق روش تحلیل مضمون در نرم افزار 2020Maxqda وارد شدند. پس از تعیین گزاره های مرتبط با متن مصحابه ها و با استناد و استفاده از آن ها مضامین پایه و اولیه را مشخص نموده و با استفاده از نرم افزار 2020Maxqda ضمن مشخص کردن واحدهای معنادار، پر اهمیت و مرتبط، مضامین اولیه و پایه تعیین گردید که شامل 370 مضمون پایه می شود. مضامین اولیه سپس در فرآیند مضامین سازمان دهنده که تعداد آن ها به 11 مضمون رسیده بود، قرار گرفتند وبا دسته بندی مضامین سازمان دهنده متناسب با موضوع تحقیق، مضمون فراگیر تعیین شد و با تکیه برمضمون فراگیر(بعد کارکردی و وظایف فرماندهی)، سازمان دهنده(مولفه ها) و پایه(زیرمولفه ها)، الگوی نهایی تحقیق ارائه شد.